Margot Berkman | Portfolio Categories Public Area
151
archive,tax-portfolio_category,term-public-area,term-151,ajax_fade,page_not_loaded,,select-child-theme-ver-1.1,select-theme-ver-2.4.1,vertical_menu_enabled, vertical_menu_transparency vertical_menu_transparency_on,wpb-js-composer js-comp-ver-6.2.0,vc_responsive

Koraaldrift 2022

Koraaldrift (2022) – Margot Berkman

 

Filosoof en tentoonstellingscurator Katja Rodenburg schrijft:

 

In de beeld-installatie Koraaldrift wijst Margot Berkman je op een andere, langzamere wereld. Zijn we boven of onder water? Bijzondere vormen komen bij haar onderzoek naar de vele soorten hersenkoraal naar boven. De koralen voeren onder water de strijd om hun bestaan. Ze laten zien, gekleurd en minder gekleurd, of hun levenskracht afneemt of juist groter wordt. Boven water zijn ze onder de boom in het groene gras neergestreken. Samen vormen de beeldelementen een bijzonder tussenlandschap. Ze nodigen je uit om daar even bij stil te staan, en na te denken: tussen hier en daar.

 

Locatie: Dreef/ Haarlemse Hout, Haarlem Nederland

Opdrachtgever Stichting Beeldengalerij Haarlem

formaat:  6 x 6 x 3,5 meter

 

materiaal: kwartszand, gipsdispersie, LED verlichtingsprogramma

 

 

Het openingswoord voor de Beeldengalerij is uitgesproken door Aart van der Kuijl, kunsthistoricus en freelance curator/tentoonstellingsmaker op 3 oktober 2022.

 

Koraaldrift 

 

Goedemiddag allemaal,

 

Zo’n achtduizend jaar geleden, aan het einde van de laatste ijstijd, zesduizend jaar voor Christus zorgde het smeltwater van de gletsjers en ijsvlakten voor een enorme tsunami, de Storegga-Tsunami die Nederland tot Amersfoort onder water zette. Dus ook hier, in de latere Hout bleef het niet droog. 

Daarmee kwam een einde aan 900 duizend jaar verbinding over land tussen Engeland en Nederland. Een tijd waarin dat landschap werd bevolkt door onder meer wolharige neushoorns, mammoeten, holenbeer, oerossen én Neanderthalers. Doggerland zoals die verbinding werd genoemd werd door al dat water teruggebracht tot Doggereiland. Maar ook dit werd steeds kleiner en verdween opgeslokt tenslotte onder de zeespiegel. Doggereiland werd Doggersbank. Die zeespiegelstijging zette nog lang door. Weer later beginnen de waddenkusten te ontstaan. En daarna het kenmerkende landschap met zijn oude duinen – en weer verder in de tijd de jonge duinen. Haarlem ontstond op een langgerekte zandplaat die liep van Uitgeest tot Scheveningen. We staan hier op een uitloper daarvan.

Met de beeldengroep Koraaldrift van Margot Berkman is de cirkel weer rond. Ik volg haar werk al jaren en ik geef toe, ik ben een groot fan! Voor wie haar niet kent: Margot heeft haar atelier in het fraaie Jugendstil station van Zandvoort. Haar inspiratie doet ze al jaren op aan het strand waar ze dagelijks met haar hond wandelt, waarna ze vaak een aangespoelde vondst, haar ‘catch of the day’ op Instagram post. Daar zitten ook regelmatig overblijfselen van Doggerland tussen.

Berkman is gefascineerd door wat de zee op het strand brengt en ontwikkelde in het verlengde daarvan al snel een fascinatie wat zich onder het zeeoppervlak bevindt. Uit die interesse ontstond een geheel eigen beeldtaal waar tekeningen, objecten, kolossale installaties en monumentale wandtapijten uit voortsproot. Vaak combineert ze meerdere technieken in haar gelaagde werk waarin textuur, kleur, en steeds vaker belichting – direct of indirect – een belangrijke rol speelt. Het landschappelijke element in haar installaties is steeds belangrijker geworden. 

Ook haar onderzoek werd steeds gelaagder en verdiepte zich letterlijk doordat ze soms waar mooie koralen en ander fraai onderzeelandschap zijn te vinden gaat duiken. Het versterkte haar in haar overtuiging dat ze op het juiste spoor zat – én zit. De onderwaterflora en -fauna is immers een oneindige artistieke snoepwinkel waar ze uit een enorme diversiteit kan kiezen. Ondertussen laat die essentiële functie van algen: zuurstof verschaffen aan de wereld boven de wereldzeeën, maar ook meren, kanalen, sloten en poeltjes, haar bepaald niet koud. Ze is een groot pleitbezorger van actie tegen klimaatverandering.

Dat is te zien aan haar oeuvre. Neem haar bronzen beeldenensemble Whispering Seaweed op het Keizer Karelplein in Amstelveen, vlakbij het Cobra Museum. De titel (vertaald: Fluisterend zeewier) verwijst naar de ligging van het plein, drie meter onder de zeespiegel (NAP) en benadrukt daarmee de winning van land op de zee. Maar het is vooral een ode aan de alg. 

Algen zijn plantachtige organismen die zowel in zoet als zout water groeien. De grote algen in zee worden zeewier genoemd of, wanneer ze gegroepeerd groeien – kelpbossen. Wieren en algen zijn de longen van de aarde: meer dan 54 procent van de zuurstofproductie in onze atmosfeer ontstaat door fotosynthese van algen, zoals plankton, wieren en kelpbossen. Er zijn bovendien zo’n vijfhonderd eetbare soorten. Denk aan nori (van de sushi), wakame, zeesla en kelp (spirulina). 

Over dit environment op het Keizer Karelplein, dat uit drie monumentale verticale bronzen beelden en zachtgele natuurstenen en planten bestaat, zei Berkman dat het door een wervelende, interactieve belichting ’s avonds een extra dimensie krijgt. 

Ook vandaag verrast Berkman ons weer met een nieuw, ijzersterk beeldensemble, getiteld Koraaldrift. En ook nu voegt licht ’s avonds weer een extra dimensie toe aan de beelden – een glow in the dark. En net als de groeiwijze van koraal is er ook nu weer de verticale lijn, richting licht. Ditmaal heeft ze zich dus laten inspireren door het koraal wat een ongekende belangrijke levensbron is voor veel vissen en andere organismen. 

Koraal gaat let wel ook een mooie symbiose aan met kleine algensoorten. Oneindig mooi en kleurrijk, maar ook: oneindig kwetsbaar. Wanneer de zee opwarmt dan heeft dit gevolgen voor het koraalrif: het sterft af. Gelukkig is de natuur veerkrachtig, zo constateerde Berkman met eigen ogen. Toen ze tijdens het duiken weer ging kijken bij een eerder wit verkalkt, schijnbaar dood koraal zag ze dat het leven er weer in was opgeveerd. 

In die zin is deze beeldengroep een impliciete waarschuwing aan ons allemaal, zorg goed voor de zee, onze oneindige levensbron en zuurstofproducent, anders rest ons kaalslag en dood. Maar los van die oproep verrijkt Margot Berkman met deze prachtige sculpturen deze bijzondere plek in de Hout in de Beeldengalerij.

Film Whispering Seaweed 2020

Wave of Breath

11 maart 2011 – Fukushima Japan

[ ] augustus 2020 – Whispering Seaweed Amstelveen

Aan de ademende golven hebben we ons bestaan te danken, wij moeten goed voor onze oorsprong zorgen.

Met de beeldengroep Whispering Seaweed voert Margot Berkman ons mee onder water, naar een bekende én onbekende wereld. Net als de zee laat haar werk de ene reflectie na de andere zien: in sculpturen, in tekeningen, in inkt, verf, brons en weefsel.

Deze film markeert de onthulling van de beeldengroep Whispering Seaweed in de openbare ruimte en de tentoonstelling Wave of Breath in het Cobra Museum, waarin curator Katja Rodenburg een keuze laat zien uit haar veelzijdige werk.

Whispering Seaweed Landschapskunstwerk Amstelveen 2020

Kunstwerk Whispering Seaweed

Samen met opening ‘Waves of Breath’ door curator Katja Rodenburg in het Cobra museum in Amstelveen
soundscape speciaal gemaakt door Will Calhoun (grammy award winning drummer Living Colour, New York)

Cobra Museum Wave of Breath 2020

Wave of BreathMargot Berkman

Curator: Katja Rodenburg

24 augustus t/m 27 september 2020

 

“Let the waters bring forth abundantly the moving creature that hath life.”

– Genesis, uit de ‘King James’ bijbel

 

In het begin is er de zee.

Ooit is er een eerste golf die alles in beweging zet.

De wieren ontstaan en wuiven in het water mee.

Soms gaan ze tegen de golven in.

Uit een vorm komt een nieuwe vorm, en nog een.

Een waaier van vormen komt tevoorschijn.

De zee begint te ademen voor ons

en wij ademen met de zee.

 

Dit is de wereld die Margot Berkman inspireert en voedt. In Wave voert zij ons mee onder water, naar een bekende én onbekende wereld. Net als de zee laat haar werk de ene reflectie na de andere zien: in sculpturen, in tekeningen, in inkt, verf, brons en weefsel. Want de golf brengt diepere lagen naar boven. Lagen die slechts even aan het zonlicht kunnen worden blootgesteld en alleen in een andere vorm kunnen worden vastgehouden. En dan duikt de golf onder, en begint het maken opnieuw.

 

Artworks:     Margot Berkman

Artlessons:   Pupils from primary schools Het Palet and De Linde

Curator:        Katja Rodenburg

Soundscape: Will Calhoun (Living Colour, New York)

Sint Jorisplein © Berkman en Janssens Parkeergarage Amersfoort 2001

Verleiding in de fundamenten van de oude Sint Joriskerk 

 

Architect Winkelcentrum: Cees Dam

Geopend door Albertine van Vliet, burgemeester van Amstelveen

Berkman en Janssens heeft dit site-specifieke kunstwerk gemaakt in opdracht van Multi Vastgoed Gouda

 

Archimedes in Wonderland © Berkman en Janssens 2001 tunnel Utrecht

Afmeting: 1500 m2  gedecoreerde tegels, 200 m2 schilderwerk op het plafond

 

Een fietstunnel als een sprookje.

 

Dat is sinds november 2001 te ervaren in de Utrechtse Archimedeslaan. Al trappend door de 60 meter lange buis kunnen fietsers hun verbeelding voeden met de tegeltableaus en schilderingen van het kunstenaarsduo Berkman en  Janssens. Het kunstwerk is gebaseerd op de uitvindingen van de Griekse mathematicus Archimedes en de avonturen van Alice in Wonderland.

 

In het stadhuis is een tentoonstelling ingericht over het ontstaan van het kunstwerk. De figuren van Alice in Wonderland zijn tot leven gewekt in hout en staan omgeven door de symbolen die naar Archimedes’ uitvindingen verwijzen, op uw komst te wachten. Een videofilm zorgt voor  de  beleving van de sprookjestunnel zonder dat u het stadhuis hoeft te verlaten.

 

De Opening is verricht door dhr. J. van Zanen, Wethouder Openbare Ruimte, Gemeente Utrecht.

 

Uit handen van de kunstenaars, ontvangt Dhr. J. van Zanen, het eerste exemplaar van de speciaal  voor deze tentoonstelling gemaakte zeefdruk ‘Archimedes in Wonderland ‘. De Koningin, de kat, de man met de hoed en het konijn, allemaal heffen ze met ons het glas op 18 december 2001 in het stadhuis te Utrecht.

 

Copyright pagina website. niets mag zonder toestemming van Margot Berkmangepubliceerd of anders verveelvoudigd worden.

 

Sisters in Paradise © Berkman en Janssens 2003 fietstunnel Utrecht

Afmeting: 400 m2  gedecoreerde tegels, 200 m2 schilderwerk op pijlers van de brug

 

Inspiratie uit tegelresten uit het voormalige klooster Mariëndal, of Maria ten Dael,

 

Deze week is het eindelijk zover, de onderdoorgang van de Marnixbrug heeft een heel nieuw uiterlijk gekregen. In opdracht van de gemeente Utrecht heeft het Utrechtse kunstenaarsduo Berkman en Janssens een prachtig tegeltableau ontworpen met de naam ‘Sisters in paradise’. Het tableau is op beide oevers van de Vecht onder de brug over de Marnixlaan aangebracht. De pijlers van de brug en het plafond hebben een nieuwe lage verf gekregen. Fietsers en wandelaars passeren nu een helder en vrolijk tafereel met dieren, omrand door tegels met Middeleeuwse motieven.

 

De afbeeldingen op de tegels van de Marnixbrug zijn geïnspireerd op de omliggende buurt en haar geschiedenis. De dieren waren ooit of zijn nog steeds te vinden aan de oever van de Vecht. De bloemmotieven op de tegels zijn afkomstig van afbeeldingen op gevonden tegelresten uit het voormalige klooster Mariëndal, of Maria ten Dael, dat in de omgeving van de Marnixbrug heeft gestaan. 

 

Het bureau Berkman en Janssens heeft het kunstwerk ontworpen. Zij zijn gespecialiseerd in kunst in de openbare ruimte. Mooie kunst, die even inbreekt in de gedachten van de passant. Het kunstwerk aan de Vechtoever is mede tot stand gekomen door de inzet van de Stichting Beheer Zuilense Vecht. Eerdere ontwerpen voor de onderdoorgangen bleken technisch onhaalbaar of te duur.

 

Eén van de bewoners contact gezocht met Berkman en Janssens en zij zijn toen, samen met een aantal bewoners, aan de slag gegaan met het ontwerp. Met nu, een half jaar later, mooie blauwe en oranje tegeltableaus langs De Vecht als resultaat. De tegels zijn van duurzaam materiaal, makkelijk te onderhouden en hebben een mooie uitstraling.

Les Dames et la Licorne © Berkman en Janssens 2004 Amsterdam

Een sprookjesachtige entree van winkelcentrum Bos en Lommer

 

Het kunstenaarsduo Berkman en Janssens is er in geslaagd in 2004 voor een primeur te zorgen: Een uniek vloerkunstwerk van 16 m x 40 m in combinatie met een roestvrij stalen hekwerk (5 m x10 m) vormen de verrassende entree van het winkelcentrum Bos en Lommer.

 

In de entree van het winkelcentrum aan het Bos en Lommerplein heten musjes in het hekwerk de bezoekers welkom en wijzen de weg naar het rijk gedecoreerde tegeltapijt dat de vloer van de begane grond siert. Het hekwerk met musjes en de vloer met sprookjesachtige dieren vormen samen “Les dames et la Licorne” dat het kunstenaarsduo in opdracht van AM heeft ontworpen en gerealiseerd.

 

Berkman en Janssens hebben met “Les dames et la Licorne ” wederom bewezen een originele invulling te kunnen geven aan het begrip “kunst in de openbare ruimte”.

 

Voor het eerst in Nederland is een kunstwerk van dit type en formaat, en op deze wijze voorzien van voorstellingen, geplaatst. Het openbare gebruik stelt hoge eisen aan de tegelvloer. Berkman en Janssens zijn er met hun tegelleverancier uit het Duitse Vorpommeren in geslaagd een speciale tegellijn te ontwikkelen die voldoet aan extreem hoge esthetisch- en duurzaamheid-eisen, en tevens een groot formaat voorstellingen (van onder ander  dier-figuren) met sprookjesachtige uitstraling toelaat.

 

Ook voor de constructie van het roestvrijstalen hekwerk is nauw samengewerkt met een leverancier. Met z’n geperforeerde vogelfiguren was het hek tevens de inspiratiebron voor het nieuwe logo van Winkelcentrum Bos en Lommer.

 

De openbare ruimte geeft op deze wijze het gevoel van iedereen te zijn waardoor de bezoekers het als zodanig zullen koesteren.

Sitting in Blue © Berkman en Janssens 2000 tunnel Rietveldhuis Utrecht

Alle stoelen van Rietveld zijn een grafisch feest voor het oog 

 

In 1999 heeft de gemeente Utrecht de opdracht gegeven de tunnel naast het Rietveldhuis te voorzien van een tegelkunstwerk. Berkman en Janssens hebben met toestemming van de erven van Gerrit Rietveld en in samenwerking met de Ida van Zijl, de Rietveld curator van het Centraal Museum hun idee over de onderzijde van de tunnel als extern interieur te beschouwen.

 

In het archief mochten zij een selectie van de originele Rietveld stoel-ontwerpen maken. Het resultaat was een serie schetsen en schilderingen. Het onderzoek naar composities / vlakverdelingen van het Rietveld Schröderhuis leverde een wandvullende compositie op in de echte, door Rietveld gebruikte kleuren licht grijs, donker grijs, rood, wit en blauw.

 

In 2000 is het Rietveld Schröderhuis op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatst. Momenteel is de woning in beheer bij het Centraal Museum. Dit museum verzorgt rondleidingen door het gebouw en heeft daarnaast een uitgebreide collectie door Rietveld ontworpen meubelen, waarvan een gedeelte (waaronder de bekende rood-blauwe stoel) ook in het Rietveld Schröderhuis is te zien.

De Dames en het kleine Hondje © Berkman en Janssens 2004

Tienduizend gekleurde en witte tegels speciaal gemaakt voor de Betuweroute

 

Het kunstwerk van kunstenaarsduo Berkman en Janssens is geïnspireerd op de geschiedenis, verhalen en vondsten uit de buurt van de nieuwe onderdoorgang: de hazewindhonden uit het oude stadswapen, oude tegelmotieven uit de molen van de Molenweg en dieren en elementen uit het landschap.

 

Dit kunstwerk komt voort uit het ‘ Masterplan voor doorkruisingen in verstedelijkt gebied’ geschreven door Berkman en Janssens in opdracht van Projectorganisatie Betuweroute – Prorail. In totaal zijn er 7 kunstwerken als deze uitgevoerd, waarbij in elke plaats ook kunstlessen werden gegeven om de buurt en bewoners te betrekken bij hun openbare ruimte